ขอบเขตการจัดการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนอัตตาภิวัฒน์

2. ให้ความสำคัญกับการอ่านในฐานะเครื่องมือเพื่อการเรียนรู้

การอ่านจัดเป็นพื้นฐานสำคัญของทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ โรงเรียนได้จัดทำเอกสารตำราเรียนเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการอ่านของนักเรียนในชื่อ หนังสือเรียน “เพลินภาษา” บทเรียนบูรณาการเพื่อพัฒนาทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ

หนังสือนี้เป็นผลมาจากการที่โรงเรียนได้พยายามสืบเสาะค้นหาแนวทางที่จะพัฒนากระบวนการเรียนรู้ด้านภาษาและการคิดให้กับตัวนักเรียน โดยได้แปลและเรียบเรียงจาก “Best Practices in Reading” Level A ของสำนักพิมพ์ Options Publishing Inc. ประเทศสหรัฐอเมริกา และ “Keep on Reading!” Level B–F ของสำนักพิมพ์ Peoples Publishing Group ประเทศสหรัฐอเมริกา

หนังสือเพลินภาษานี้ใช้ฝึกทักษะทางภาษาให้แก่นักเรียนโดยผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ที่หลายหลากและมีลักษณะปฏิสัมพันธ์ (Interactive) อย่างต่อเนื่องระหว่างครูและนักเรียน และระหว่างตัวนักเรียนเองอยู่ตลอดเวลา ช่วยฝึกฝนนักเรียนทั้งด้านการอ่านและการคิดไปพร้อมๆกัน โดยผ่านเรื่องราวที่หลากหลาย ทั้งเรื่องแนว Fiction/Non-fiction , Science , Social Studies และ Math ในลักษณะรูปแบบของ Theme เพื่อให้นักเรียนได้เห็นถึงการเชื่อมโยง

บทเรียนเหล่านี้ได้ถูกสร้างขึ้นเพื่อพัฒนาทักษะทางภาษาของนักเรียนในด้านต่างๆ ได้แก่ การหาความคิดหลักและรายละเอียดของเรื่อง (Main idea and Details) การจัดลำดับเรื่องราวตามลำดับเหตุการณ์ (Sequence) การเปรียบเทียบและการแยกแยะความแตกต่าง (Compare and Contrast) การหาข้อสรุปของเรื่อง (Summarize) การลงความเห็น (Make inferences) ข้อเท็จจริงและความคิดเห็น (Fact and Opinion) มูลเหตุและผลลัพธ์ (Cause and Effect) ปัญหาและคำตอบ (Problem and Solutions) และบทสรุป โดยผ่านกระบวนการเรียนการสอนที่เริ่มต้นจากการฝึกทักษะการอ่านหรือการฟัง นำไปสู่การฝึกคิด มีการทำแบบทดสอบความเข้าใจจากการอ่าน ฝึกการจัดระบบความคิด ฝึกการสรุปเรื่องราว และฝึกทักษะการเขียน ทั้งรายบุคคลและเป็นทีม

ตั้งแต่ปีการศึกษา 2551 เป็นต้นมา หนังสือชุดนี้ได้ถูกนำมาใช้เป็นส่วนหนึ่งของตำราเรียนภาษาไทยในระดับประถมศึกษา ในปัจจุบันครูผู้สอนยังได้ยกระดับการเรียนรู้ให้สูงขึ้นไปอีกโดยการสร้างเสริมด้วยแหล่งเรียนรู้ในอินเทอร์เน็ต โดยนำมาประกอบกระบวนการเรียนรู้ด้วยสื่อทัศนูปกรณ์ในด้านการนำเสนอด้วยรูปภาพ ผลสะท้อนจากการนำหนังสือชุดนี้มาใช้พบว่า สามารถพัฒนาทักษะกระบวนการคิด การอ่าน การเขียน และการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนได้อย่างดีเยี่ยม

หนังสือ “เพลินภาษา” ถูกจัดเป็นธีม โดยที่แต่ละธีมถูกออกแบบเพื่อพัฒนาทักษะแต่ละด้านและประกอบด้วยบทเรียนย่อยในต่างๆ ลักษณะ ได้แก่ เรื่องเล่า เรื่องเล่าเค้าโครงความจริง เรื่องด้านวิทยาศาสตร์ เรื่องด้านสังคมศึกษา เรื่องด้านคณิตศาสตร์ และบททั่วไป ของธีมนั้นๆ

สรุปรายการเนื้อหาบทเรียนและกิจกรรมเพลินภาษา

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 2-6

นอกเหนือจากกิจกรรมการอ่านเพื่อพัฒนาการคิดและการเรียนรู้ในห้องเรียนแล้ว นักเรียนยังได้มีโอกาสฝึกเขียนฝึกคิด เพื่อพัฒนาทักษะการอ่านด้วยกิจกรรมท้าทายและน่าสนใจที่หลายหลาก

กิจกรรมเพื่อพัฒนาทักษะการอ่าน

3. กิจกรรมวันภาษาไทยแห่งชาติ

เป็นกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เพื่อให้นักเรียนประยุกต์ใช้ความรู้ภาษาไทยในหลากหลายแง่มุมที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน กิจกรรมต่างๆ ได้แก่

1. การแสดงความสามารถในด้านทักษะภาษาไทย
   • การพูด เช่น การเป็นพิธีกร การกล่าวสุนทรพจน์ การโต้วาที
   • การอ่าน เช่น การอ่านออกเสียงบทร้อยแก้ว-ร้อยกรอง การอ่านเพื่อจับใจความสำคัญ
   • การเขียน เช่น การเขียนคำศัพท์ การแต่งบทกลอนและบทกวีต่างๆ
2. กิจกรรมบนเวที
   • การแสดงจินตลีลาประกอบเพลง เพื่อสื่อความหมายของเพลงอย่างมีสุนทรียะ
   • การแสดงละครพื้นบ้าน เพื่อถ่ายทอดเนื้อหาวรรณคดีสู่ผู้ชมอย่างง่ายๆและสนุกสนาน

4. ภาษาไทยบูรณาการสู่กิจกรรมเรียนรู้คือความสุข

กิจกรรมเรียนรู้คือความสุขคือกลุ่มกิจกรรมที่โรงเรียนได้จัดขึ้นเป็นพิเศษเพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ในหลักสูตร ประกอบด้วย กิจกรรมเรียนรู้ผ่านเรื่องเล่า เรียนรู้ด้วยการคิด เรียนรู้ด้วยโครงงาน และเรียนรู้นอกห้องเรียน ซึ่งได้มีการบูรณาการสาระการเรียนรู้ภาษาไทยเข้าไว้ในกลุ่มกิจกรรมดังกล่าวนี้ ดังต่อไปนี้

1. เรียนรู้ผ่านเรื่องเล่า (Learn Through Stories)

เป็นการเริ่มต้นการเรียนรู้ของนักเรียนในแต่ละวันด้วยการรับรู้เรื่องราวต่างๆที่น่าสนใจและเหมาะกับวัยของนักเรียน ซึ่งคุณครูจะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันมาเล่าเรื่อง (ประกอบภาพ/กิจกรรม) เกี่ยวกับเหตุการณ์ ประวัติศาสตร์ บุคคล สิ่งของ และอื่นๆ เพื่อเปิดโลกทัศน์การเรียนรู้ของนักเรียนไปสู่ขอบเขตที่กว้างขวางขึ้น นับตั้งแต่ปีการศึกษา 2551 เป็นต้นมา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยได้เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมนี้อย่างเป็นรูปธรรม ในเรื่องเล่าหัวข้อต่างๆ ดังต่อไปนี้

ปีการศึกษา 2551	ปีการศึกษา 2552	ปีการศึกษา 2553
เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก	นิทานไทย (วรรณคดีเรื่องต่างๆ)	นิทานไทย (นิทานพื้นบ้าน)

สำหรับปีการศึกษา 2554 กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยได้เล่าเรื่องเล่า เรื่อง รามเกียรติ์



2. เรียนรู้ด้วยการคิด (Learn Through Thinking)

เป็นกิจกรรมปลายเปิดเพื่อพัฒนากระบวนการคิดของนักเรียนในด้านต่างๆ ทั้งที่อยู่ในและนอกเหนือหลักสูตร โดยกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยได้เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมนี้ในหัวข้อ หรรษาภาษาไทย ในทุกๆ วันศุกร์



3. เรียนรู้ด้วยโครงงาน (Learn Through Projects)

เป็นกิจกรรมที่ใช้การดำเนินการที่หลายหลากเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ของนักเรียนอย่างเป็นกระบวนการ ในกิจกรรมนี้นักเรียนจะได้มีโอกาสฝึก/พัฒนากระบวนการคิดและกระบวนการทำงานในหัวข้อที่นักเรียนสนใจและเลือกเองภายใต้ Theme ที่กำหนด กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยได้เข้ามามีบทบาทในกิจกรรมนี้โดยใช้ทักษะภาษาด้านต่างๆ ทั้งการฟัง (เรื่องเล่า การบรรยาย วิทยากร) การพูด (นำเสนองาน ถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ แสดงความคิดเห็น) การอ่าน (การอ่านหนังสือ การอ่าน internet) และการเขียน ทั้งโดยตรงและโดยอ้อมในหลายกิจกรรม ดังต่อไปนี้

ปีการศึกษา 2551 โครงงานมหัศจรรย์ใต้ท้องทะเล (Miracle of the Sea)

เป็นโครงงานในแนววิทยาศาสตร์ ซึ่งบูรณาการภาษาไทยเข้าไปโดยกิจกรรมดังนี้

• เขียนนิทานจากท้องทะเล
• เขียนเรื่องเล่าชาวประมง
• เขียนเรียงความ ยกพลขึ้นบก... จากทะเลสู่ตลาดปลา
• เขียนบทความ จากทะเลสู่ครัวไทย...สู่ครัวโลก
• กระบวนการแปรรูปอาหารทะเล
• ทำ Mini Book กระบวนการแปรรูปอาหารทะเล กว่าจะมาเป็น...

ปีการศึกษา 2552 โครงงานมหัศจรรย์พรรณพฤกษา (Miracle of Plant)

เป็นโครงงานในแนววิทยาศาสตร์ ซึ่งบูรณาการภาษาไทยเข้าไปโดยกิจกรรมดังนี้

• เขียนนิทานพรรณไม้
• ขียนเรื่องเล่าชาวสวน
• ทำใบปลิวโฆษณาผลไม้แปรรูปในครัวเรือน
• เขียนบทความ พืชท้องถิ่นสู่ตลาดโลก
• ทำ Mini Book กว่าจะเป็น...

ปีการศึกษา 2553 โครงงานมหัศจรรย์โลกใบเล็ก (It ’s a Small Wonderful World)

เป็นโครงงานในแนวสังคมศาสตร์ ซึ่งบูรณาการภาษาไทยเข้าไปโดยกิจกรรมดังนี้

• เขียนข้อมูลในแผนที่ เช่น ประเทศ เมือง ทะเล ภูเขา แม่น้ำ
• เขียนข้อมูลความรู้เกี่ยวกับประเทศต่างๆ
• เขียนข้อมูลทางประวัติศาสตร์
• เขียนอัตชีวประวัติบุคคลสำคัญ
• เขียนข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ
• เขียนรายงานการค้นคว้าข้อมูลเฉพาะที่น่าสนใจของแต่ละประเทศ
• ทำเส้นเวลา
• ภาษานานาชาติ (คำทักทาย ตัวอักษร ภาษา)

ปีการศึกษา 2554 โครงงานชีวีปรีดา...ชีวาน่าชื่นชม (It ’s a Beautiful Life)

เป็นโครงงานเพื่อพัฒนาทักษะชีวิตของนักเรียน ซึ่งบูรณาการภาษาไทยเข้าไปในหัวข้อการเรียนรู้ “หนูเป็นคนไทย (I Am Thai) โดยนักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับความเป็นไทยอย่างครบถ้วนทุกแง่มุม ทั้งประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม อาหาร และการดำเนินชีวิต

เป็นกิจกรรมการเรียนรู้ที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้อย่างหลากหลายในโลกรอบตัวจากสถานที่จริง ซึ่งจะก่อให้เกิดความรู้ ทัศนคติ และโลกทัศน์ ในการเรียนรู้ที่มีความหมายให้กับนักเรียนได้อย่างมาก กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยได้บูรณาการในกิจกรรมนี้โดยการนำนักเรียนไปเรียนรู้ในสถานที่ต่างๆที่เกี่ยวข้อง ดังต่อไปนี้

ปีการศึกษา 2550 หัวข้อ วัฒนธรรมที่หลายหลาก (Culture Tours)

• เมืองโบราณ จ.สมุทรปราการ
• ศูนย์อนุรักษ์ควายไทย จ.สุพรรณบุรี
• พระราชวัง บางปะอิน วัดพระศรีสรรเพชญ์ จ.พระนครศรีอยุธยา
• วิถีชีวิตชุมชน จ.เพชรบุรี : ร้านขนมไทย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครคีรี (เขาวัง) เตาตาลบ้านหม้อ ชุมชนชาวไทยทรงดำ
• ชีวิตที่พอเพียง อัมพวา จ.สมุทรสงคราม : วัดภุมรินทร์กุฎีทอง บ้านแมวไทย สวนผลไม้ ตลาดน้ำอัมพวา อุทยาน ร.2

ปีการศึกษา 2553 หัวข้อมหัศจรรย์โลกใบเล็ก (It ’s a Small Wonderful World)

• ความรุ่งเรืองในอดีต จ.พระนครศรีอยุธยา : วัดใหญ่ชัยมงคล วัดไชยวัฒนาราม วัดราชบูรณะ วัดมหาธาตุ วัดพระศรีสรรเพชญ์

ปีการศึกษา 2554 หัวข้อชีวีปรีดา...ชีวาน่าชื่นชม (It ’s a Beautiful Life)

• หนูเป็นคนไทย : วัดพระแก้ว Museum Siam